Một diễn viên diễn 11 vai trong một bộ phim, 11 bộ phim ngắn nằm trong một bộ phim dài, thú vị hệt như những gì người ta có thể miêu ta ngắn gọn, “Holy Motors” là hành trình phiêu lưu của ngài Oscar trên chiếc Limousine dài màu trắng khắp những con đường của thủ đô Paris hoa lệ. Nhắc đến Holy Motors là nhắc đến chiếc Limousine như một phương tiện xuyên suốt đưa nhân vật chính vào câu chuyện kể của đạo diễn – đầu năm 2012 cũng có một bộ phim tương tự khác là “Cosmopolis” của đạo diễn David Cronenberg do Robert Pattinson thủ vai chính, nhưng đó là một sản phẩm đáng thất vọng hoàn toàn từ diễn xuất cho đến cốt truyện, còn “Holy Motors” của Leos Carax lại nằm ở một đẳng cấp khác. Đây không phải bộ phim làm ra để nói đến sự thành công hay thất bại của đạo diễn, đây là bộ phim thực sự kể cho chúng ta một câu chuyện kì bí đầy chất nghệ thuật, một phim dùng ngôn ngữ điện ảnh thuần túy và cá tính, cảm giác đó không đến từ tiền hay kinh nghiệm mà khởi nguồn từ bản năng nghệ sĩ của người đạo diễn.
“Holy Motors” bắt đầu trong một rạp chiếu phim, nhưng tất cả người xem dường như đang ngủ, có lẽ vì phải xem môt bộ phim quá chậm và quá dở. Sau đó là chính đạo diễn ở trong phòng ngủ tỉnh dậy và tiến lại bức tường được dán một bức tranh mô tả một khu rừng ban đêm. Ông ta cố tìm chỗ để mở ra một lối đi bí mật nào đó, và rồi đột nhiên ngón tay ông biến thành chiếc chìa khóa tra vào cái lỗ nhỏ trên tường, ông đi vào hành lang, rồi vào phòng chiếu phim kể trên, và có vẻ Holy Motors bắt đầu được kể qua con mắt của đạo diễn như thể ông đang xem chính cái bộ phim chán ngắt khiến mọi người đều ngủ đó. Nhân vật chính là ngài Oscar (Denis Lavant) – một ông chủ ngân hàng giàu có, bắt đầu ngày làm việc của mình từ nhà trên chiếc Limousine màu trắng dài sang trọng với tài xế là một người phụ nữ lớn tuổi. Khi chiếc Limousine được lái vào thành phố, ngài Oscar hóa tranh biến thành một bà già ăn xin, sau đó ông lại trở lại xe Limousine của mình, xóa bỏ lớp hóa trang, và người tài xế thông báo cho ông ta cuộc hẹn kế tiếp với một tập hồ sơ bên cạnh. Ở đây ta bắt đầu khám phá ra cách câu chuyện phim đang diễn biến – cái đã khiến ta có đôi chút bối rối ở đầu phim.
Nhiệm vụ của Oscar đã được sắp xếp sẵn với tên gọi “cuộc hẹn” (Appointment), mỗi một cuộc hẹn ông sẽ đóng một vai diễn khác nhau, gặp những đối tượng khác nhau để thực hiện nhiệm vụ của mình: bà già ăn xin, tên giết người, tên dị hợm, người cha, người chơi đàn Accordéon… Có những vai diễn ông phải đóng là những người bình thường, người cha, người chú… nhưng cũng có những vai diễn thật sự thô ráp và kì quặc. Đó là vai tên dị hợm hỏng một mắt, đi cà thọt, hắn sống dưới cống ngầm của thành phố Paris và có thói quen kì quặc là ăn hoa. Đạo diễn đã dẫn hắn vào nghĩa trang nổi tiếng nhất Paris Père Lachaise, tại đây có một buổi chụp ảnh người mẫu (Eva Mendes), hắn bắt cóc mang cô về chỗ mình ở, rồi biến cô thành một cô gái Hồi giáo mang khăn trùm Hijab, và có lẽ đây là cảnh ấn tượng nhất phim khi tên lùn dị dạng cởi bỏ hết quần áo, với dương vật cương cứng nằm ngủ trên đùi của cô người mẫu trong giọng hát ru nhẹ nhàng của cô.
Bộ phim thực sự gây bối rối khi bắt người xem phải tập trung suy nghĩ để cố tìm hiểu xem ý đồ thực sự đằng sau câu truyện siêu thực ấy là gì. Tôi chắc mỗi người sẽ tự tìm cho mình một ý nghĩa nào đó từ phim, còn riêng tôi, tôi nghĩ đến một thế giới hậu hiện đại. Đạo diễn đang dắt ta đi một vòng quanh thủ đô Paris, thành phố năng động bậc nhất châu Âu nhưng cũng lắm những điều xấu xí đằng sau cánh gà – kể cho ta nghe chuyện về những cá nhân trong xã hội đang ngày càng sống tách biệt và đầy xung đột, bà già ăn xin bao người đi qua nhưng không mảy may cho một đồng nào, ông nghệ sĩ nhiếp ảnh cá tính điên rồ và bệnh hoạn, tên lùn lập dị sống chui lủi tôn thờ cái đẹp và sự trong trắng. Hắn biến cô người mẫu thành một phụ nữ hồi giáo đội khăn trùm, hắn nằm đó dương vật cương cứng nhưng ngủ ngon lành chứ không làm gì cô. Cô và hắn như thể nói đến một nước Pháp và thế giới với những xung đột không thể nào chấm dứt giữa Hồi giáo và các nước phương Tây.
Ta được chứng kiến một cô cháu gái giàu có nhờ hưởng gia tài người chú nhưng có một cuộc sống không hạnh phúc, một cô con gái đến dự tiệc tại nhà bạn nhưng thiếu tự tin đến mức chui vào buồng tắm cả buổi không dám ra khiêu vũ với các bạn… Tất cả những điều đó được kể trong những câu chuyện ngắn mà Oscar là đóng từ nhân vật này đến nhân vật khác trong một ngày từ lúc bình minh cho đến nửa đêm. Và đến cuối phim ta biết rằng không chỉ Oscar đang làm cái công việc kì quặc này cho tổ chức “Holy Motors” mà còn có nhiều nhiều người khác nữa. Có thể đấy chỉ là cảm nhận của tôi chứ đạo diễn chẳng nghĩ nhiều thế, đơn giản là một tác phẩm nghệ thuật với diễn xuất tài tình của Denis Lavant, mang người xem vào một chuyến phiêu lưu điện ảnh với đủ các thể loại đã biết của nó từ bi kịch, hài kịch, ca nhạc đến tội phạm, film-noir… với hóa trang tài tình và khả năng hóa thân tuyệt vời Denis Lavant cũng nhắc ta nhớ đến bộ phim theo phong cách Monty Python “Life of Brian”.
115 phút phim là một chuyến du hành kì thú vào thế giới điện ảnh, điều này là chắc chắn – với nhiều tầng ý nghĩa qua từng vai diễn, từng diễn biến tâm lý của mỗi vai, Denis đã đưa ta vào cuộc sống của những kiếp người khác nhau, những số phận khác nhau một cách trọn vẹn.
“Holy Motors” như một tác phẩm nghệ thuật đương đại đạt đến độ chín của người nghệ sĩ sáng tạo. Nội hàm của tác phẩm không hề dễ nắm bắt, nhưng chính nhờ những suy ngẫm và trải nghiệm mang đến cho ta sự hồi hộp, thích thú, bí ẩn và rất lôi cuốn. Và mỗi một cá nhân người xem khi xem bộ phim sẽ tự mang đến cho mình những kiến giải khác nhau, sự hiểu biết khác nhau cũng như tầm nhìn khác nhau dựa theo thế giới quan và kinh nghiệm cuộc đời mình.
Một tác phẩm điện ảnh thuần túy, tự do và phóng khoáng mà không bị tác động thường thấy của nhà sản xuất, thị trường.
