Cuộc phiêu lưu vĩ đại

Một tiếng trước khi hoàng hôn buông xuống miền Bắc Madagascar.
Những khóm cây trải dài ra đến tận chân trời dọc theo những con đường bụi đất. Ánh sáng vàng le lói từ quả cầu lửa đỏ rực đang đổ bóng qua khung cửa sổ chiếc Mercedes Benz G cũ kĩ do Gunther cầm lái. Ở phía đối diện một chiếc xe đang lao như tên bắn về phía ông. “Có lẽ con đường này quá hẹp cho cả hai”, ông nghĩ bụng. Gunther phanh kít xe và đánh lái về phía ven đường, nhưng ông chẳng ngờ những khóm bụi rậm dày đặc ven đường che mất một khoảnh đất thẳng tuột xuống dưới. Chiếc Mercdes lật ngược và bắt đầu lộn vòng chầm chậm như trong một đoạn phim slow-motion. Một vòng, hai vòng trước khi nó bị chặn đứng bởi một thân cây gầy guộc nhưng rắn chắc lạ kì.

Điều kì diệu hơn là đây là tai nạn đầu tiên của Gunther Holtorf và Otto – tên ông đặt cho chiếc xe Mercedes Benz G đã gắn bó với mình trên mọi nẻo đường 26 năm nay. Hai mươi sáu năm đi vòng quanh thế giới, 177 nước và 884,000km – nhưng những tai nạn nghiêm trọng nhất từng xảy ra với ông chỉ là chuột túi phi vào cửa sổ hay xe tải ở Ấn Độ quay đầu không thèm cảnh báo… Dường như chẳng chuyện gì có thể làm hại Otto, Gunther và Christine nhiều hơn những vết móp trên chiếc xe huyền thoại.

Lóp móp bò qua ô cửa sổ để thoát ra ngoài, ông lão Gunther 76 tuổi vẫn bình yên vô sự, không một vết xây xước.

“Tôi đi làm rồi tôi về nhà, ngày này qua ngày khác, tuần này qua tuần khác, năm này qua năm khác… Nó không phải sự cực khổ mà là sự tẻ nhạt, nhàm chán mà chúng ta phải chấp nhận. Bạn cũng thế và hàng tỷ người khác cũng thế, chúng ta chỉ biết đến nhà và công việc trong khi còn quá nhiều điều đẹp đẽ chưa biết ở thế giới này.”

Gunther, người đàn ông sinh năm 1938 ở Munich (Đức) đã nói thế sau khi xin nghỉ việc chức “Giám đốc điều hành bay” của hàng hàng không Đức Lufthansa năm 1988 để đi đi du lịch châu Phi với người vợ thứ ba Beate. Sau chuyến đi thử nghiệm, hai chuyện có lẽ quan trọng nhất trong đời Gunther đã xảy ra: ông và vợ chia tay và hai, Gunther quyết định sẽ dành phần đời còn lại để đi khắp thế giới. Ông sửa sang và cải tiến Otto cho phù hợp với nhu cầu của chuyến đi. Bỏ hết ghế sau chỉ lại hai ghế hàng đầu, biến khoang sau thành ngăn chứa đồ và chiếc giường đôi rộng rãi cho hai người. Lốp dự phòng và đồ nghề cho lên nóc. Bếp núc và đủ thứ đồ cần thiết treo gọn ghẽ ở cửa sau.

Việc tiếp theo ông làm là đăng một mẩu quảng cáo lên trên tờ “Die Zeit” để tìm người đồng hành. Christine, một bà mẹ đơn thân ở Dresden trả lời và cuộc phiêu lưu ban đầu dự định trong 18 tháng cuối cùng kéo dài hơn 20 năm của hai người đã bắt đầu từ đó.
Ngày Otto lăn bánh, Gunther 53 tuổi còn Christine 34.

Gunther đã làm cho hãng hàng không Lufthansa hơn 30 năm, trong đó có đến 20 năm ở những văn phòng ở nước ngoài nên thời gian ông ngồi trên máy bay ngắm nhìn trái đất đẹp đẽ, nhỏ bé có khi còn nhiều hơn thời gian ông nhìn lên trời. Tôi nghĩ đến câu nói của Travis với em trai mình trong phim “Paris, Texas” (1984): “Anh không sợ độ cao. Anh sợ mình sẽ ngã. Nhưng đôi khi dù biết là mình có thể bị ngã người ta vẫn phải trèo lên cao, vì ở trên đó tầm nhìn toàn cảnh sẽ trở nên thật rõ ràng.” Liệu Gunther đã xem bộ phim này của đạo diễn người Đức Wim Wenders chưa?

Có lẽ trong Gunther dần dần đã có một gì đó thay đổi, một thực thể ngoại lai từ từ ngấm qua da thịt vào các nội tạng: linh hồn của những con đường đất trải dài bất tận, những thung lũng ngập trong ánh nắng chói lòa, những khu rừng với kết cấu như tranh trừu tượng… Cho đến một ngày ông cảm thấy mình sống vô nghĩa thế là quá đủ, ông cần sự thay đổi ấy – cũng giống như bức tường ở Berlin.

Hai người tiến thẳng về phía Sahara, băng qua Algeria và Niger để đi vào Mali, nơi tồn tại những khái niệm vượt lên trên cả mọi nền văn minh, nơi ông gặp gỡ những người nghiện Sahara khác – và ông cũng cảm thấy điều đó đang chảy trong dòng máu mình.

“Sahara không chỉ có cát. Thực ra chỉ có 13% cảnh quan ở đây là cát, còn lại là sỏi, đá, hệ thực vật khô. Ở đó không có cỏ, không có động vật, côn trùng hay gió. Tôi có thể nghe thấy sự im lặng ở bên tai mình.”

Nhưng cũng có những ngày ông và Christine phá vỡ sự yên lặng tuyệt đối ấy bằng những cuốn băng cassett ông hay được nghe thuở ấu thơ: Brahm, Schubert, Schumann… Hai người cắm trại qua đêm dưới ánh trăng tròn vành cô độc giữa Sahara.Ở đây lửa trại là những chuyển động duy nhất trong bán kính 150km, hai người ngồi lặng im nghe một bản Sonata của Beethoven mà giờ ông cũng không nhớ nổi tên nữa.
Một thế giới mới của ông đã tách ra, xa dần khỏi những gì phàm tục nhất.

Christine và Gunther đã cùng trải qua rất nhiều chuyện cùng nhau: trật tay, sốt rét, nguy hiểm với động vật hoang dã, tai nạn, rắc rối về vận chuyển hay giấy tờ… nhưng hai đức tính giúp họ vượt qua được mọi trở ngại của mình là: sự kiên nhẫn và suy nghĩ tích cực – những điều mà người trẻ hay thiếu. Ta có tuổi trẻ, sức khỏe và lòng nhiệt thành lớn nhưng một khi gặp những khó khăn lớn lại dễ nản chí và nôn nóng, chán nản. Liệu ta có tự tay xây chiếc cầu gỗ để cho chiếc xe của mình đi qua không hay sẽ chọn đường tắt? Liệu ta có bất chấp mọi chuyện để chiếc xe luôn ở bên mình, dù phải chở nó bằng tàu hỏa, thuyền, tàu thủy, cần cẩu, container… không? Liệu anh có đủ bình tĩnh để không quát tháo, nổi nóng với những thói quan liêu trên đường đi?

Gunther đã bị sốt rét tổng cộng tám lần, và ông tự tin nói mình có thể khỏi bệnh trong vòng hai ngày: “50% bệnh tật nằm ở tâm lý, anh bị bệnh và anh sẽ chỉ làm bệnh mình nặng thêm bằng những suy nghĩ tiêu cực. Tôi thì khác, uống thuốc, nghỉ ngơi rồi đợi ngày mới nắng lên là tất cả sẽ lại tốt đẹp thôi. Có những người gặp phải 99 chuyện tốt, một chuyện xấu và họ tập trung vào chuyện xấu còn tôi ngược lại. Kể cả khi trải qua 99 chuyện xấu và một chuyện tốt, tôi sẽ vẫn nghĩ đến điều tốt đẹp ấy.”

Một cuộc phiêu lưu vĩ đại với không tài trợ dù khi càng ngày càng có nhiều người biết đến ông, tới tấp những lời đề nghị hấp dẫn đã được mời gọi nhưng ông đều từ chối. Gunther cho rằng trên đời chẳng ai cho không ai cái gì, tiền đến sẽ cùng kèm theo với nhiều thứ khác làm mất đi ý nghĩa của chuyến đi này từ đầu. Chuyến phiêu lưu này là món quà của họ dành riêng cho mình nên Gunther và Christine chẳng cần đến danh tiếng của báo chí rùm beng, không cần điện thoại, không cần internet, không laptop hay những cập nhật Facebook hàng ngày, blog đều đặn hay ảnh tự sướng quái quỷ trên Instagram như nhiều người tự xưng là theo chủ nghĩa xê dịch khác. Những người như Gunther và Christine sẽ không bao giờ hiểu nổi những giá trị phù phiếm ấy của người trẻ, của những người chưa thành tựu đã muốn thành danh.
Ông nói rằng mình cũng sẽ không bao giờ định viết hồi ký hay sách sau khi giải nghệ.

Với họ chỉ có hai chiếc máy phim Leicaflex và Leica M6, chỉ có thiết vị định vị vệ tinh 20 năm vẫn chạy tốt và người bạn trung thành Otto. Không bao giờ ngủ khách sạn hay ở trong nhà, dù mưa nắng họ luôn ở ngoài trời, mua đồ ở chợ tự nấu ăn trên bếp ga lắp ở đuôi cửa Otto – nhân vật trung tâm trong mọi bức ảnh của Gunther. Có lẽ ông tin vào linh hồn của đồ vật – một khi ta yêu quý nó hết mực thì chúng sẽ trung thành với ta mãi mãi.

Năm 2003, Christine bắt đầu có vấn đề sức khỏe với mặt của mình. Mặt trái của bà bị liệt cục bộ và khả năng nghe của tai trái suy giảm rõ rệt. Bác sĩ chẩn đoán Christine bị khối u dây thần kinh mặt (nhưng lành tính). Bất chấp điều đó, Christine vẫn tiếp tục đi chứ không đầu hàng. Nhưng hóa ra chẩn đoán nhầm lẫn: đó là một khối u ác tính, thời gian ở trên đường đi đã chứng minh điều đó. Mặc dù vô cùng suy sụp và phải ở nhà điều trị nhưng Christine vẫn luôn khuyến khích Gunther không được bỏ dở mà hãy tiếp tục hành trình của cả hai. Năm 2007, con trai Martin của Christine (10 tuổi khi bà mới bắt đầu đi cùng Gunther và 27 tuổi vào thời điểm đó) thế chỗ bà bên cạnh Gunther và đi cùng ông từ Jakarta sang châu Âu qua phía Bắc Iraq (nước 125) và Thổ Nhĩ Kỳ (nước ông đã đi qua bốn lần).

Christine chẳng để Martin chiếm chỗ ruột của mình quá lâu. Một năm sau khi sức khỏe đã phần nào ổn định, bà tiếp tục chuyến hành trình sang biển Caribe với Gunther trước khi trở về nhà ở Munich để hóa trị và xạ trị dài hạn. Chuyến đi cuối cùng của bà là Anh quốc (nước thứ 149). Hai người đã biết, Christine đã biết ngày này sẽ đến. Họ nói chuyện với nhau rất nhiều, rằng Gunther phải hứa với bà sẽ tiếp tục đi, đi thay cả phần bà nữa, và đùa tếu táo rằng bà sẽ theo dõi ông ở ngay trên trời kia nếu ông không làm thế.

Tháng Sáu năm 2010, Gunther làm đám cưới với Christine. Hai tuần sau Christine qua đời.
“Chúng tôi đi phiêu lưu với nhau được 20 năm trong bình yên vì khi đó, anh phải tưởng tượng như mình đang sống cuộc đời của một cặp song sinh bị dính liền thân. Không thể có chuyện em bận làm bếp vài tiếng hay anh thích đọc sách trong vườn một mình, xin đừng làm phiền. Cả hai phải kết nối với nhau hoàn toàn về thể xác và tinh thần 24 giờ một ngày, bảy ngày một tuần và 52 tuần một năm.”